Vöktun og rannsóknir

Vöktun og rannsóknir á íslenska rjúpnastofninum

RJÚPNAVÖKTUN, RJÚPNARANNSÓKNIR OG RJÚPNALÍKANIÐ
Íslenski rjúpnastofninn er óumdeilanlega sú tegund sem hefur fengið mesta athygli í umfjöllun um veiðistofna og veiðar.  Frá upphafi hefur rúmlega helmingur allra fjármuna sem veitt er úr Veiðikortasjóði farið til verkefna tengdum rjúpunni.

Rjúpnavöktun

Vortalningar (karratalningar og aldurshlutföll) marka upphaf "Rjúpnaársins" sem varir frá 20. apríl til 19. apríl árið eftir. Niðurstöður talningargagna frá rúmlega 40+ svæðum (víðsvegar um landið) gera fræðimönnum kleift að meta stofnvísitölu fyrir landið í heild og lagt þannig mat á varpstofn að vori, auk aldurshlutfalla fyrsta árs fugls og fullorðinna fugla í varpstofni.

• Niðurstöður vortalninga:      2000, 2001, 2002, (2003), (2004), 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014

Síðsumarstalningar (ungatalningar) er fyrsti snertiflötur við nýjan rjúpnaárgang og er þá miðað við 1. ágúst. Þá eru ungar taldir á norðausturlandi og suðvesturlandi og reiknað út meðaltal unga á hænu á hverju þessarra svæða. Að jafnaði eru um 5% af hænunum án unga og eru þær með í þessu meðaltali, auk þess sem gert er ráð fyrir að kynjahlutföll séu jöfn hjá ungum og fullorðnum fuglum. Ungahlutföll síðsumars eru notuð til að reikna út stofnstærð að hausti og áætlað veiðiþol, sem er að jafnaði um 8,8% af hauststofni þann mánuð sem veitt verður.

NÍ hefur gefið út neðangreind fjölrit um niðurstöður vöktunar og nálgun við stofnstærðarmat og mat á veiðiþoli:

• Vöktun rjúpnastofnsins (Ólafur K. Nielsen, 1999)
• Vöktun rjúpnastofnsins 1999 - 2003 (Ólafur K. Nielsen, Jenný Brynjarsdóttir, Kjartan Magnússon, 2004)

Rjúpnalíkanið - Áætlun stofnstærðar og veiðiþols
Líkanið sem Náttúrufræðistofnun Íslands hefur þróað í samstarfi við Reiknifræðistofnun Háskóla Íslands síðan 2004, er notað til að meta veiðiþol rjúpnastofnsins.  Líkaninu er ætlað að herma einfaldaða mynd af tiltölulega flóknu samspil ýmissa þátta með því að einblína á tvo þætti, þ.e. náttúruleg afföll og afföll vegna veiða.  Hér að neðan er að finna greinar um rjúpnalíkanið

• Sveiflur í íslenska rjúpnastofninum (Kjartan G. Magnússon, 2005)

Í september á hverju ári metur Náttúrufræðistofnun áætlað veiðiþol úr rjúpnastofninum á grundvelli vöktunar sem framkvæmd er að vori (karratalning og aldurshlutföll) og síðsumars (ungatalning).  Tillögur stofnunarinnar annarsvegar og umhverfisstofnunar hinsvegar eru sendar til umhverfisráðuneytis í upphafi september ár hvert.  Hér að neðan er að finna ráðgjöf og tillögur UST og NÍ undanfarinna ára, auk ákvarðanna ráðherra.

• Ráðgjöf UST:                   2000, 2001, 2002, (2003), (2004), 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013
• Ráðgjöf NÍ:                      2000, 2001, 2002, (2003), (2004), 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013
• Ákvörðun ráðherra:        2000, 2001, 2002, (2003), (2004), 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013

Rjúpnarannsóknir

Náttúrfræðistofnun Íslands hefur reglulega lagt til rannsóknaáætlanir (2003-2007, 2006-2007,  2008-2012, 2013-2017) sem reynt hefur verið að fylgja eftir eftir fremsta megni.  Ennfremur hafa aðrar rannsóknir verið gerða af öðrum aðilum en NÍ og getur að líta helstu útgefnu niðurstöður í töflunni hér að neðan. Á vefsíðu Fálkaseturs Íslands er einnig að finna ágæta samantekt um rjúpuna.

• < Prev